Boekenplan's kennisbank: Tips & info voor auteurs

    Alle berichten gepubliceerd in

    April 2020

    Poëzie vertaler Germain Droogenbroodt

    Foto van Germain Droogenbroodt, vertaler en uitgever van poëzie

    Traduttore traditore... de delicate taak poëzie te vertalen

     

    Hoewel het oude Italiaanse gezegde mooi in de oren klinkt, betekent het dat een vertaler een verrader is. Gelukkig maar is dat niet altijd zo. En, hoe arm zouden we niet zijn, zonder de goede vertalingen van grote literaire werken of van poëzie uit talen die we niet begrijpen. (Lees bijvoorbeeld het artikel over de Poolse dichter Czeslaw Milosz.)


    Het vertalen van poëzie is uiteraard bijzonder moeilijk, een minutieus werk, een voortdurend gevecht om enerzijds de originele versie zo goed als het kan te respecteren en tegelijk de lezer een tekst te brengen die niet als vertaling maar als een in zijn eigen taal geschreven gedicht overkomt.

     

     

    Zeer terecht maken de Duitsers een verschil tussen vertalen übersetzen en nachdichten.

    In een gedicht getiteld “Nachdichten” formuleerde de Duitse dichter Reiner Kunze de moeilijke taak van de poëzievertaler het perfect: "De dichter volgen, zelfs daar nog waar het gedicht zich in het duister versluiert”.

     

     

    Het vertalen van poëzie is een van de meest ondankbare taken. Omdat poëzie niet commercieel is ontvangt de vertaler meestal geen of slechts een zeer bescheiden vergoeding en elk woord dat hij schrijft, kan worden gebruikt om hem te bekritiseren, omdat hij nooit het origineel 100% kan reproduceren. Alleen het taalverschil laat dat niet toe. De hele tijd bevindt hij zich tussen hamer en aambeeld, tussen de letterlijke vertaling aan de ene kant en het nieuwe gedicht aan de andere kant.

     

    Als het resultaat slecht is, krijgt hij kritiek. Als het resultaat goed is, zal men over het algemeen de naam van de vertaler vergeten. De poëzievertaler is als een gehandicapte schilder: hij heeft niet dezelfde verf, maar er wordt van hem verwacht dat hij het origineel reproduceert waar iedere taal haar eigen klank en kleur heeft.  Een goed dichter is een meester van zijn eigen taal, hij gebruikt alliteraties voor de klank die in vertaling verloren gaan, neologismen die de vertaler dwingen om ook zelfs nieuwe woorden uit te vinden, woorden die hij in het woordenboek niet vindt.

     

    Waarom schrijven critici zelf geen poëzie, als ze er zoveel over weten, vroeg de Bosnische dichter Izet Sarajliz zich in een van zijn gedichten af. Dezelfde vraag kan men ook stellen betreffende vertalers die zelf niet kunnen dichten, al zijn er uitzonderingen die het prima doen, zoals wijlen August Willemsen die de gedichten van Fernando Pessoa prachtig vertaald heeft. Vele jaren geleden, had ik voor de eerste uitgave van de POINT-bundels onder andere een mooi Koreaans liefdesgedicht geselecteerd.

     

     

    De Engelse versie luidde :

    LONGING / What shall I do, waves?/ Waves, what shall I do?/Love is unmoved like the shore./What shall I do, waves?/What shall I do?

     

    Bij het lezen ervaart men zelfs de golfslag. Jaren later las ik een andere vertaling:

     

    WAVES / Waves, what am I to do?/Waves, what am I to do?/My love is as implacable as the shore./Waves, what am I to do?/Tell me, what am I to do?.

     

    Poëzie is wat in vertaling verloren gaat, beweerde de Amerikaanse dichter Robert Frost, bij de tweede vertaling was dat in ieder geval ook zo. Maar het gebeurt ook dat de vertaling beter is dan het origineel. Jaren geleden probeerde ik in samenwerking met enkele Taiwanese dichters een bundel moderne Chinese poëzie te vertalen.

     

    De vele pogingen ten spijt om het gedicht van een aanwezige dichter min of meer poëtisch te vertalen lukten maar niet tot Lo Fu, een van de belangrijkst dichters toen die vlot Engels sprak zijn geduld verloor en zei, weet je, het origineel is ook niet goed. Na enig overleg wijzigde de dichter zijn gedicht en iedereen was tevreden, de dichter omdat zijn gedicht er beter op geworden was en de vertaler omdat hij een mooie en correcte vertaling had gemaakt.

     

     

    Germain Droogenbroodt
    Dichter, poëzievertaler, uitgever POINT

    Voor vertaalde poëzie kunt u terecht bij booxstore.

     

    Share |

    Hoe je een beter boek uitgeeft en meer lezers bereikt

    Tips voor veel succes

    1. Blijf investeren in tijd en aandacht

    Overnight succes takes 267 days. Als je denkt dat je succes kunt fixen binnen een maand of drie vier, kun je beter een bestaande goedlopende broodjeszaak overnemen. 

     

    Succesvol worden met je boek vraagt net zoveel tijd als succesvol worden met een nieuwe business. Daar staat gemiddeld 3 jaar voor.

     

     

    80% van de start-ups gooit het bijltje er binnen 2 jaar bij neer. Als je je zelf als start- up kunt zien, dan is dat al winst. Dan heb je namelijk 3 jaar de tijd om succesvol rond en met je boek te worden. Als je blijft investeren met tijd, liefde, geld en aandacht gaat je dat lukken.

     

    2. Advies vragen

    Het ligt voor veel auteurs voor de hand om advies over boekpromotie te vragen aan de mensen die de boekenbusiness goed kennen. Uitgevers, redacteuren, PR-mensen, recensenten.

     

    Maar... out off the box denken doen mensen automatisch als ze niet gehinderd door enige kennis of ervaring over iets na moeten denken wat volstrekt buiten hun comfortzone ligt. Deze mensen, die van toeten nog blazen weten, zou je nog wel eens verrassende ideeën kunnen opleveren. 



    3. Ben je vastgelopen

    Als je vastloopt en je hebt geen inspiratie en geen flauw idee wat je (nog meer) kunt doen om je boek in de schijnwerpers te zetten. 

    Organiseer dan een brainstormsessie met enkele ondernemende mensen uit je netwerk. Veel ondernemende mensen zijn creatief. Zij vinden het erg leuk om hun creativiteit op zo'n vraag los te laten. Geef hen je boek, zodat ze weten waar het over gaat. Dan gaat hun creatieve brein ongetwijfeld op de achtergrond al aan het werk.

     

    4. De mens achter zijn boek

    Lezers willen steeds meer weten over de mens achter de auteur. Of beter nog, de mens achter een boek. Dat betekent dat je jezelf zichtbaar moet maken. Een goede website, zichtbaarheid op social media en vooral: toegankelijk zijn. Of dat  in ieder geval uitstralen. Online en digitale communicatie met je fans is voor veel grote auteurs een normaal iets. Kijk maar eens bij een van je favoriete auteurs.

     

    Grote kans dat hij of zij actief is op social media.

    En natuurlijk, er zijn auteurs die dat allemaal uitbesteden, maar er zijn er ook veel die het echt allemaal zelf doen. Blijf in contact met je fans.

     

    5. Bereid je voor
     

    Ik heb meegewerkt aan een boek dat een groot succes werd. De auteur werd overstelpt met aanvragen vanuit alle hoeken en gaten. Interviews met radio, tv, kranten en tijdschriften. Hij werd uitgenodigd om lezingen en spreekbeurten te geven. Zijn gewone werk ging gewoon door. Drie maanden na verschijnen van zijn boek was hij een mentaal en fysiek wrak. Hij was niet voorbereid op de impact die zijn boek zou hebben op zijn dagelijkse werk en leven.

     

    Be prepared en hou je kop erbij. Zoom elke week een keer flink uit en vraag je af of het gaat zoals jij het wil en of je krijgt wat je nodig hebt om bij te tanken. Rust uit. 
    Blijf de regie voeren over je agenda zoals je de regie voerde over het schrijfproces en over de promotie van je boek.

     

    Lees ook  artikel boeken verkopen als een tierelier.

    Dank voor de tip Denise Hulst

    Interessante onderwerpen:

    Zelf een boek uitgeven

    Wat doet een recensie voor je boek

    Gratis ISBN

    Leenrecht in Nederland

    Whitepaper 29 tips voor het succesvol uitgeven van uw boek

    Share |