Argentijnse presidentsverkiezingen vol verrassingen
Argentinië is op zondag 22 oktober opnieuw naar de stembus geweest
Bij voorverkiezingen in augustus kwam de ultrarechtse nieuwkomer Javier Milei als eerste uit de bus. De twee belangrijkste traditionele partijen – de linkse (peronistische) regeringspartij en de rechtse conservatieve oppositiepartij - liet hij tot grote verrassing achter zich. Nooit eerder kwam een derde partij zo snel op.
Grote verwachtingen
De verwachting was dat Milei, die de Argentijnse Trump of Bolsonaro wordt genoemd, bij de verkiezingen gisteren het presidentschap in één keer in de wacht zou slepen. Daarvoor zou hij dan minimaal 45% van de stemmen moeten krijgen óf minimaal 40% met daarbij een verschil van minimaal 10% met de partij die tweede zou worden.
Opnieuw een verrassing
Milei ging er zelf van uit bij de eerste ronde de buit binnen te kunnen halen. Maar weer kwam er een verrassing uit de bus. Totaal tegen de verwachtingen in gingen de meeste stemmen naar de kandidaat van de regeringspartij: Sergio Massa, nu minister van Economische Zaken. Hij haalde 37% van de stemmen en stak boven de andere partijen uit. Milei bleef steken op nog geen 30%, iets minder nog dan bij de voorverkiezingen. De derde belangrijke mededinger – de rechts-conservatieve oppositiepartij – haalde slechts 23% en viel daarmee gelijk af. Ook twee andere kandidaten haalden het niet.
Met elk nog te weinig stemmen voor een overwinning moeten Massa en Milei het nu opnieuw tegen elkaar opnemen in een tweede ronde op 19 november.
Regeringspartij van verlies naar winst
Onder de zittende regering staat de economie er zeer slecht voor met 40% van de bevolking onder de armoedegrens en een inflatie van bijna 140% op jaarbasis. Massa wist dat tij niet te keren sinds hij een jaar geleden als derde Economieminister op rij aantrad.
Toch wist hij nu zijn vorige verlies om te zetten in winst. Crisis of niet, de Argentijnen hebben blijkbaar nog enig vertrouwen in de geroutineerde politicus Massa, die weliswaar de economie nog niet aan de loop krijgt, maar wel verbetering en verzoening belooft in het sterk verdeelde land.
Een extreem alternatief
De extreme voorstellen van Milei staan daarbij in schril contrast tot de toon van Massa. Afschaffen van de Centrale Bank en de Argentijnse peso, invoering van de dollar, verbieden van abortus, invoeren van vrij wapenbezit en vrije handel in organen. Waar Milei schreeuwt dat hij met een kettingzaag de Staat wil afbreken, neemt Massa steeds meer de positie in van een rustig staatsman die garant zegt te staan voor de rechten van de burgers.
Maatschappelijke onvrede
Er is veel ongenoegen in de Argentijnse maatschappij over de aanhoudende economische crisis en dat pleit niet voor Massa. Onder jongeren, die alleen maar crisis op crisis hebben gekend, is Milei met zijn wilde haardos en rockzangerachtergrond enorm populair.
Maar een sprong in het diepe met extreme voorstellen van een onervaren politicus, waarvan sommigen twijfelen aan diens psychische stabiliteit, schrikt oudere generaties af. Dat vertaalde zich in nieuwe winst voor Massa.
De onzekerheid blijft
Voorlopig nog steekt Massa met kop en schouders boven zijn opponenten uit. Letterlijk ook in Buenos Aires waar verkiezingsposters met zijn portret boven alles uitsteken. Maar zal het zo blijven? De drie partijen die verloren hebben zijn nog goed voor 33% van de stemmen. Waar gaan die stemmen naar toe? Naar Massa of naar Milei?
Mogelijk wacht Argentinië in november weer een verrassing... Maar dan zal definitief duidelijk worden wie vanaf 10 december de nieuwe president van Argentinië wordt.
Meer weten over de Argentijnse geschiedenis?
Argentinië kent een spannende geschiedenis met dramatische wendingen. Democratisch gekozen regeringen en brute dictaturen hebben elkaar steeds afgewisseld en ook de afgelopen periode van hernieuwde democratie was zeer tumultueus. Wil je meer weten? Lees dan het boek Beknopte geschiedenis van Argentinië van de gerenommeerde historicus Félix Luna en dat vertaald is door Bart Beereboom.
