Een jaar Milei als president van Argentinië
Het eerste jaar van Javier Milei als president van Argentinië
Op 10 december was het op de dag af een jaar geleden dat Javier Milei als nieuwe president van Argentinië werd geïnstalleerd. Zijn verkiezing was een grote verrassing. Het was voor het eerst dat een relatieve outsider van een nieuwe partij de winst binnenhaalde en daarbij het nakijken liet aan de traditionele linkse en rechtse partijen.
Met 55% van de stemmen werd de ultrarechtse populist Javier Milei gekozen tot president. Hij heeft een libertair gedachtegoed en wil een zo klein mogelijke Staat en een zo groot mogelijke vrijheid. Zijn motto: “Leve de vrijheid verdomme!”
Kettingzaag
In zijn verkiezingscampagne zwaaide Milei regelmatig met een kettingzaag als symbool voor zijn bezuinigingsplannen. Na een jaar aan de macht kunnen we zeggen dat hij woord heeft gehouden. De kettingzaag heeft enorm huis gehouden in het overheidsapparaat. Het aantal ministeries is drastisch ingekort, en tienduizenden ambtenaren verloren hun baan.
Overheidsbedrijven werden geprivatiseerd en ook heeft Milei, zoals hij had aangekondigd, met zijn kettingszaag tal van subsidies weggesnoeid. De gevolgen voor de burger zijn te merken. De rekeningen van gas, elektra en water zijn verdubbeld; de kosten van het openbaar vervoer zijn schrikbarend gestegen en ook het levensonderhoud is erg duur geworden. Daardoor daalde de consumptie dramatisch. Ruim de helft van de bevolking kwam onder de armoedegrens terecht en het aantal daklozen nam sterk toe. De Katholieke Kerk kwam in verweer tegenover zoveel leed en sprak over een extreme sociale ongevoeligheid van de nieuwe regering.
Grote protesten
Toen Milei dreigde de budgetten voor de universiteiten te korten en het gratis universitair onderwijs af te schaffen, kwamen miljoenen mensen op de been. Daarmee werd duidelijk gemaakt dat het prima was dat Milei de economie op orde bracht, maar van het recht op gratis openbaar onderwijs moest hij afblijven. Milei haastte zich te zeggen dat hij aan het principe van gratis universiteiten niet zou tornen, maar torpedeerde wel budgetverhogingen door een veto uit te spreken. Ook over de indexatie van de pensioenen sprak hij ook een veto uit en het lukte hem om beide veto's achteraf geratificeerd te krijgen in het parlement door een pact te sluiten met een klein deel van de oppositie. Ook de gezondheidszorg en de culturele sector zijn getroffen door bezuinigingen.
Al deze manoeuvres leverden Milei in de afgelopen maanden een teruggang in zijn populariteit op. Veel jongeren en ouderen, die op hem gestemd hadden, keerden hem de rug toe. Om de haverklap zijn er stakingen en protesten. De linkse oppositie, aangevoerd door oud-president Cristina Kirchner, is echter onderling verdeeld en dat helpt niet om een vuist te maken.
Steun voor Milei
Milei is er niettemin in geslaagd de overheidsfinanciën op orde te brengen en de inflatie terug te dringen. Was de inflatie in januari 2024 nog ruim 20%; in oktober was dat 2,7%. De gevreesde hyperinflatie is voorkomen. Inmiddels is ook het percentage van de bevolking dat onder de armoedegrens iets gedaald tot net onder de helft van de bevolking. Bij de laatste peilingen vlak voor de eerste verjaardag van zijn regering is zijn populariteit weer wat gestegen en 56% van de bevolking is op zijn hand.
In een televisietoespraak somde Milei de successen van zijn eerste jaar op en gaf hij aan verder te zullen bezuinigen en nog dieper te gaan snoeien in de staat. Maar hij zei ook dat de recessie voorbij was en stelde gelukkige tijden in het vooruitzicht. In zijn tweede regeringsjaar zal moeten blijken of die tijden zullen aanbreken. De draconische maatregelen hebben vooralsnog de gewone Argentijnen diep in de portemonnee getroffen. Daar zal in het komende jaar verbetering in moeten komen ter voorkoming van sociale onrust. Alleen dan zal Milei voldoende steun houden om zijn koers voort te zetten.
Een verdeeld land
In zijn toespraak haalde Milei hard uit tegen de pers en de politici van de vorige regering. Het conservatieve dagblad La Nación loofde het economisch beleid en stelde dat Milei de inflatie en het overheidstekort kon beteugelen, maar dat hij niet in staat was om zijn eigen temperament in toom te houden dat door de krant als 'hard en vijandig' werd gekarakteriseerd.
Met zijn felle kritiek op iedereen die het niet met hem eens is, met zijn grove beledigingen van tegenstanders, helpt Milei de diepe kloof die het land verdeeld niet te dichten. En verdeeld was Argentinië altijd al. Het land kent een tragische geschiedenis met dramatische wendingen, waarin democratisch gekozen regeringen en brute dictaturen elkaar hebben afgewisseld. Milei voegt nu een nieuw hoofdstuk toe aan die bewogen Argentijnse geschiedenis.
Meer weten?
Wil je meer weten over de bijzondere geschiedenis van Argentinië?
Lees dan het boek “Beknopte geschiedenis van Argentinië” van de gerenommeerde historicus Félix Luna en dat vertaald is door Bart Beereboom.
Fotoverantwoording: Wikimedia Commons.
Retrato oficial del Presidente de la Nación Argentina Javier Milei.
